Człowiek zmuszony jest podejmować w życiu decyzje, o mniejszym lub większym znaczeniu – które kształtują rzeczywistość tak, a nie inaczej. Tymczasem mało znana jest problematyka psychologiczna podejmowania decyzji, która mogłaby pomóc zwiększyć ilość racjonalnych przesłanek, a zmniejszyć czynniki emocjonalno-psychologiczne. Pokrótce omówimy najpopularniejsze zagrożenia w momencie podejmowania decyzji.
Należy również wspomnieć, że nie wszystkie decyzje w życiu musimy podejmować sami. Czasem warto skorzystać z usług doradztwa ze strony wybranych przez nas specjalistów. Szczególnie warto rozważyć tę opcje, gdy już od dłuższego czasu głowimy się nad jedną decyzją.
Pułapka zakotwiczenia
Rozmyślając nad decyzją przywiązujemy zbyt duże znaczenie do pierwszej otrzymanej informacji, np. sugestia znajomego, dane statystyczne, przeszłe wydarzenia, czy trendy itp. Mają one charakter kotwicy, nie pozwalają swobodnie myśleć.
Pułapka przywiązania do status quo
Przywiązanie do status quo wyrasta z głębi naszej duszy, z chęci obrony naszego „ja”. W związku z tym, wolimy wybrać bezpieczny kurs i mniejsze ryzyko. Nie chcemy zmiany. Dlatego mając więcej możliwości wyboru unikamy podejmowania ryzyka i ponoszenia za nie odpowiedzialności.
Pułapka kosztów utopionych
Skłonność do podejmowania decyzji, których uzasadnieniem są nasze dawne wybory /tak kiedyś robiliśmy/, mimo, że dziś straciły one sens. Nie możemy uwolnić się od dawnych wyborów, ponieważ, np. boimy się przyznać do błędu. Jest to skłonność do obrony swoich złych decyzji.
Pułapka dowodów potwierdzających naszą tezę
Staramy się dotrzeć do informacji, które potwierdzają nasz punkt widzenia i również je tak interpretujemy, wyłapujemy argumenty do naszej tezy. Jednym słowem, przywiązujemy dużą wagę do argumentów na „tak” i odrzucamy argumenty na „nie”.
Pułapka definicji problemu
Pierwszą i najważniejszą fazą w procesie podejmowania decyzji jest zdefiniowanie problemu. Często traktujemy początkową definicję problemu jako obowiązującą, zamiast próbować ją przedstawić na wiele sposobów, które pozwolą zmienić nasze spojrzenie na problem. Źle zdefiniowany problem może ogromnie zaważyć na wyborze.
Pułapka zbytniej pewności siebie
Jest to jedna z pułapek oceniania i prognozowania. Z powodu nadmiernej wiary w trafność swoich przewidywań widzimy przyszłe wydarzenia w ograniczonej, zbyt wąskiej perspektywie. Takie podejście prowadzi do błędnych założeń czy hipotez, które z kolei prowadzą do błędnych decyzji.
Pułapka asekuranctwa
Przesadna ostrożność, należy również do grupy pułapek prognozowania. Przy podjęciu ważnej decyzji boimy się popełnić błąd i często korygujemy nasze oceny lub prognozy, aby się zabezpieczyć. „Nadmiar ostrożności może być równie niebezpieczny, jak jej niedostatek”. Pułapka asekuranctwa grozi także znacznie czymś poważniejszym niż błędna decyzja – chodzi o brak decyzji w ogóle.
Pułapka powrotu do przeszłości
Nasze przewidywania opierają się na tym, co przeżyliśmy w przeszłości. Ponadto mamy skłonność do przywiązywania większej wagi do zdarzeń tragicznych. Ten brak dystansu do oceny przeszłych zdarzeń ma szkodliwy wpływ na ocenienie prawdopodobieństwa przyszłych zdarzeń.
Mało kto bierze pod uwagę te wszystkie aspekty, szczególnie że nie zawsze można długo rozmyślać nad daną decyzją. Być może często trzeba jednak zaufać swojemu instynktowi. Jednak warto znać sposób swojego myślenia i w pewnych przypadkach skorygować odruch…
Artykuł, który również może Cię zainteresować: Praca psychologa – jak zostać psychologiem?
